Fax

e-mail smavrog@tee.gr

1

2000-20001

1

3

0

6

0

0

Ελληνικο Ανοικτο Πανεπιστημιο

Το ΕΑΠ, όπως όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια, είναι αυτοτελές και αυτοδιοικούμενο ίδρυμα. Λειτουργεί με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και τελεί υπο την εποπτεία του κράτους, η οποία ασκείται από το Υπουργείο Παιδείας.

Μια από τις βασικές αρχές λειτουργίας του ΕΑΠ είναι η παροχή όσο γίνεται περισσότερων εκπαιδευτικών ευκαιριών σε όλους τους ενδιαφερόμενους και η διασφάλιση της πρόσβασής τους σε αυτές. Δηλαδή, το ΕΑΠ δεν προϋποθέτει επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις όπως συμβαίνει στα παραδοσιακά ΑΕΙ. Απευθύνεται σε ευρύτερο φάσμα ηλικιών, από 18 και χωρίς περιορισμούς προς τα άνω.

Το ΕΑΠ αναπτύσσει τη μεθοδολογία της εκπαίδευσης από απόσταση. Αυτό σημαίνει ότι ο φοιτητής δεν χρειάζεται να παραβρίσκεται σε μια αίθουσα διδασκαλίας και να παρακολουθεί τις παραδόσεις. Επιλέγει ο ίδιος το χρόνο, τον τόπο και το ρυθμό μελέτης. Το ΕΑΠ ακολουθεί αποκλειστικά τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε αντίθεση με τα παραδοσιακά ΑΕΙ που ακολουθούν τους συμβατικούς τρόπους. Παρέχει δυνατότητα συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία στους εργαζομένους που έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, σε αυτούς που κατοικούν σε απομονωμένες περιοχές και δεν έχουν τη δυνατότητα μετακίνησης αλλά και σε άτομα με ειδικές ανάγκες όπως κινητικές δυσλειτουργίες. Έτσι ενισχύεται η κοινωνική συνοχή αλλά και η δια βίου προσπάθεια για συναισθηματική και γνωστική ακεραίωση του ατόμου, δηλαδή, για μόρφωση.

Ένα άλλο σημείο που διαφοροποιεί το ΕΑΠ από τα παραδοσιακά ΑΕΙ είναι το “ειδικό εκπαιδευτικό υλικό”, το οποίο αποτελείται από βιβλία, video-κασέτες, slides κ.λ.π., ώστε οι σπουδαστές να μπορούν να μάθουν αποτελεσματικά από αυτό με όσο το δυνατόν λιγότερη βοήθεια από τον διδάσκοντα. Ακόμη και οι εργαστηριακές ασκήσεις που είναι απαραίτητες στις φυσικές επιστήμες γίνονται με ιδιαίτερους τρόπους. Δηλαδή με πραγματοποίηση όλων μαζί των πειραμάτων σε ένα μικρό χρονικό διάστημα ή με κασέτες video όπου θα αναπτύσσονται τα πειράματα ή με την αποστολή στον φοιτητή ειδικών “κουτιών” που θα περιέχουν όλα τα απαραίτητα υλικά για τη διεξαγωγή του πειράματος ή τέλος με προσομοίωση των πειραμάτων χρησιμοποιώντας Η/Υ.

Η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση θα μπορούσε να λύσει οριστικά το πρόβλημα της πρόσβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία σε απομονωμένες και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας. Οι μαθητές αυτοί δεν θα χρειάζεται να μετακομίζουν σε κάποια γειτονική περιοχή που διαθέτει σχολείο η να μετακινούνται καθημερινά.

Στην προσπάθεια μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων με ενίσχυση των εκπαιδευτικά παραμελημένων κοινωνικά ομάδων, όπως είναι τα άτομα με ειδικές ανάγκες, θα μπορούσε να συμβάλλει η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Άτομα με κινητικές ή διανοητικές δυσλειτουργίες, κωφάλαλοι, τυφλοί κ.λ.π. θα μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα εξ αποστάσεως μέσω ενός κατάλληλα σχεδιασμένου εκπαιδευτικού υλικού στη διαφορετική εκείνη γλώσσα που μπορούν αυτά να κατανοήσουν.

Δεδομένου ότι στην Ελλάδα τα σχολεία παλιννοστούντων είναι ελάχιστα, η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση θα μπορούσε να βοηθήσει αυτά τα άτομα να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους, σε όποιο μέρος της Ελλάδος και αν βρίσκονται, και να προσαρμοστούν ομαλότερη στην Ελληνική πραγματικότητα.

Γνωρίζουμε όλοι μας πόσο δύσκολο είναι να αποφασίσουμε στα πρώιμα εφηβικά μας χρόνια το επάγγελμα ή τις σπουδές που θα ακολουθήσουμε. Το γεγονός αυτό ενισχύεται από την σχεδόν ανύπαρκτη βοήθεια που παρέχει το σχολείο. Αυτό θα μπορούσε να λυθεί με ένα κατάλληλα σχεδιασμένο πρόγραμμα (π.χ. video-κασέτες, βιβλία, πρόγραμμα σε υπολογιστή, internet κ.α.) που θα φέρει τους μαθητές σε επαφή με οποιαδήποτε επαγγελματικό χώρο. Θα τους βοηθούσε να τον προσεγγίσουν από όλες τις κατευθύνσεις (απαραίτητες σπουδές, προσφορά και ζήτηση στη αγορά εργασίας κ.λ.π.)

Είναι τεράστιες οι δυνατότητες που δίνονται στα παιδιά με τη σύνδεση σχολείων και φροντιστηρίων μεταξύ τους ή με τράπεζες πληροφοριών μέσω των υπολογιστών. Ήδη έχουν αναπτυχθεί τέτοια προγράμματα σύνδεσης σχολικών μονάδων σε παγκόσμιο επίπεδο. (1) Σύστημα videotext, όπως για παράδειγμα το γαλλικό minitel, έχουν αναπτυχθεί σε χώρες της ΕΟΚ εδώ και πολλά χρόνια. (2)

Μία από τις πιο σύγχρονες διδακτικές αντιλήψεις είναι η σχολική εκδοτική δραστηριότητα με τη χρήση Η/Υ. Αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη και σε επίπεδο διδακτικής δραστηριότητας. Τέτοιες μορφές διδασκαλίας είναι δυνατόν να φέρουν σιγά-σιγά στο κέντρο της σχολικής δραστηριότητας την ανακάλυψη της γνώσης (3) όπως απαιτεί η μεταβιομηχανική κοινωνία, αντί για την απλή αναμετάδοση που χαρακτήριζε την προηγούμενη ιστορική φάση του ανθρώπινου πολιτισμού. (4)

Με τη χρήση προγραμμάτων εξομοίωσης της πραγματικότητας (simulation) τα παιδιά μπορούν να έρθουν σε επαφή με φαινόμενα που είτε λόγω έλλειψης εργαστηρίων στα σχολεία τους, είτε λόγω έλλειψης χρόνου ή είτε λόγω μεγέθους (π.χ. πλανητικό σύστημα, πυρηνική σύντηξη κ.λ.π.) είναι δυσπρόσιτα. Επίσης, έρχονται σε επαφή με “ελεγχόμενους κόσμους” οι οποίοι ρυθμίζονται από ορισμένες επιλεγμένες μεταβλητές. Έτσι τα παιδιά αλλάζοντας τιμές στις μεταβλητές αυτές και παρατηρώντας τις μεταβολές που επιφέρουν μπορούν μόνα τους να ανακαλύψουν τους νόμους και τις ιδιότητες του φυσικού κόσμου και να κατανοήσουν καλύτερα μαθήματα όπως η φυσική, η χημεία, η βιολογία κ.λ.π.

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση θα μπορούσε να καλύψει ανάγκες ενισχυτικής διδασκαλίας των μαθητών. Οι μαθητές θα μπορούσαν να δουλεύουν μόνοι τους στο σπίτι, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα, κάποια κατάλληλα σχεδιασμένα προγράμματα υπολογιστών (π.χ. προτεινόμενα θέματα προς μελέτη, λύσεις ασκήσεων κ.λ.π.) και έχοντας πάντα τη δυνατότητα επικοινωνίας με ένα ειδικά εκπαιδευμένο καθηγητή. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να καλύπτονται μαθησιακές ανάγκες που δεν καλύπτει το σχολείο ή το φροντιστήριο.

Γνωρίζουμε όλοι μας ότι η φυσική είναι από τις πιο ζωντανές και καθόλου στάσιμες επιστήμες. Η εμφάνιση κάτι καινούργιου είναι καθημερινό φαινόμενο. Για αυτό η διαρκής ενημέρωση των φυσικών και η επαφή τους με τις εξελίξεις είναι αναγκαία. Στην Ελλάδα αυτό δεν είναι εύκολο να γίνει, αφού για αυτό το σκοπό υπάρχουν ελάχιστα περιοδικά και μερικά βιβλία.

Η ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών είναι συνεχής. Η αλλαγή των εκπαιδευτικών συστημάτων, τα καινούργια βιβλία, αλλά και ο νέος τρόπος διδασκαλίας που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια στη μέση εκπαίδευση απαιτούν συνεχή επιμόρφωση των καθηγητών. Το Υπουργείο Παιδείας οργανώνει για αυτό το σκοπό σεμινάρια που απευθύνονται στους καθηγητές του δημοσίου. Τα προγράμματα αυτά δεν καλύπτουν τις ανάγκες που υπάρχουν ούτε προλαβαίνουν τις εξελίξεις, γιατί είναι χρονοβόρα.

Η Ένωση Φυσικών θα μπορούσε ίσως να είναι ο φορέας που θα αναλάμβανε την οργάνωση ενός προγράμματος ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στα θέματα Φυσικής. Οι καθηγητές της δημόσιας και της ιδιωτικής εκπαίδευσης θα μπορούν να ενημερώνονται για όλες τις εξελίξεις στην επιστήμη τους αλλά και να εκπαιδεύονται στους καινούργιους τρόπους διδασκαλίας.

Ένα σύστημα ανοιχτής και εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης οργανωμένο από το Υπουργείο Παιδείας θα ήταν ο πιο κατάλληλος τρόπος διδασκαλίας των παιδιών στις απομονωμένες περιοχές, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, κ.λ.π. Ακόμη, το Υπουργείο Παιδείας θα μπορούσε να αναλάβει την οργάνωση ενός ανάλογου προγράμματος επιμόρφωσης των καθηγητών. Με αυτή τη μέθοδο δεν θα χάνονταν πολύτιμες διδακτικές ώρες και θα αξιοποιούνταν όλοι εκείνοι οι Η/Υ που έχουν εξοπλίσει τα σχολεία μας. Σε ένα αρκετά ευέλικτο τέτοιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα μπορούσαν να συμμετέχουν και οι φροντιστές για τους οποίους η ενημέρωση είναι αρκετά δύσκολη υπόθεση.

1. “Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση θεσμοί και λειτουργίες” Τόμος Α΄, Δ.Βεργίδης - Α,Λιοναράκης - Α.Λυκουργιώτης – Β.Μακράκης – Χ.Ματραλής
2. Για το minitel: περιοδικό “Le Nouvel Observareur” 2-8/1/1987
3. “Το τρίτο κύμα”, εκδόσεις “κάκτος”, 1979, Τόφλερ Άλαν
4. Περιοδικό: “Προεκτάσεις στην εκπαίδευση” τεύχος 4, Φεβρουάριος-Μάρτιος 1991
5. Περιοδικό: “Προεκτάσεις στην εκπαίδευση”, τεύχος 19, από το άρθρο “εκσυγχρονισμός στην εκπαίδευση”, Φ. Καλαϊτζάκης.